10

3B3410

ชูชก ผืนที่ 1

วัดปงสนุก ชุดที่ 1 ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

ติดรอบวิหารในวันพิธีเทศน์มหาชาติ (ตั้งธรรมหลวง)

ช่วงพุทธศตวรรษที่ 25

ภาพเล่าเรื่อง

นิบาตชาดก เวสสันดรชาดก กัณฑ์ที่ 5 ชูชก

แบบพื้นบ้าน

สีฝุ่นบนผืนผ้า

85.5 x 140 เซนติเมตร

กัณฑ์นี้เป็นตอนที่กล่าวถึงพราหมณ์เฒ่าผู้หนึ่งชื่อ ชูชก อาศัยในตำบลทุนวิฐ นครกลิงคราษฏ หาเลี้ยงชีพด้วยการขอทาน เมื่อรวบรวมเงินได้มากถึงร้อยกษาปณ์ จะเก็บไว้เองก็กลัวสูญหายจึงไปฝากไว้กับเพื่อนพราหมณ์ผู้หนึ่งไว้ ภายหลังได้กลับไปเพื่อทวงเงินคืน ปรากฏว่าพราหมณ์ผู้นั้นได้นำเงินไปใช้หมดแล้ว จะหามาใช้คืนก็ไม่ทัน จึงต้องยกลูกสาวชื่ออมิตตดาให้แทน ชูชกเห็นนางหน้าตาสะสวยก็หลงรักและได้พานางกลับไปเลี้ยงดูในฐานะภรรยา ในภาพปรากฏเป็นสองเหตุการณ์โดยมีรั้วเป็นตัวกั้นฉาก เริ่มจากภาพตอนบนเป็นเรือนเครื่องผูกเป็นการเขียนโครงสร้างแบบลายเส้นเรียบง่าย ชูชกนั่งอยู่ที่เรือนทางขวามีลักษณะเป็นพราหมณ์แก่ ๆ ผิวคล้ำดำ ตามลักษณะบุรุษโทษสิบแปดประการ ส่วนกึ่งกลางภาพเป็นสองสามีภรรยาเพื่อนพราหมณ์ของชูชกทั้งสามกำลังสนทนากันอยู่ ส่วนทางซ้ายสุดเป็นนางอมิตตดาแต่งกายด้วยการนุ่งซิ่นแบบล้านนา ผมเกล้ามวยสูงประดับตกแต่งรอบมวยผมและเขียนลายประจำยามเหนือมวยผม สวมต่างหูและกำไล จากความโดดเด่นของการแต่งกายแสดงให้เห็นว่าเป็นตัวเด่นในเรื่องนี้ ต่อมาด้านล่างเป็นฉากชูชกพานางอมิตตดากลับไปยังหมู่บ้านทุนวิฐ แสดงภาพชูชกนุ่งโจงกระเบน ไม่สวมเสื้อ กำลังหาบข้าวของให้นางอมิตตดา ส่วนนางอมิตตดามีการเขียนให้ห่มสไบสีแดงเพิ่มขึ้นมาจากฉากที่นั่งอยู่ในเรือนพร้อมทั้งถือร่มสีดำเพื่อสื่อถึงว่ากำลังเดินทาง